Pracujesz w szkole i zastanawiasz się, w jaki sposób możesz pomóc uczniom z ADHD i reszcie klasy? W poniższym tekście zebraliśmy podstawową wiedzę dotyczącą nadpobudliwości ruchowej i zaburzeń uwagi oraz szczególnych potrzeb uczniów z ADHD. Znajdziesz tu również garść praktycznych wskazówek dotyczących prowadzenia zajęć w klasie z dziećmi nieneurotypowymi.

Czym jest ADHD?

ADHD, inaczej zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi lub zespół hiperkinetyczny, to zaburzenie neuropsychiatryczne, które objawia się trudnościami z koncentracją uwagi, nadpobudliwością i nadruchliwością. Dzieci dotknięte tym zaburzeniem często zachowują się w sposób odbiegający od przyjętych norm, np. przerywają wypowiedzi innym, gubią rzeczy, nie kończą zadań. Zdarza się, że przypisywana jest im chęć robienia otoczeniu na złość, arogancja i brak manier. Tymczasem przeważnie nie jest to celowe działanie, a objaw zaburzeń pracy neuroprzekaźników w mózgu. ADHD daje u różnych dzieci różne objawy – u chłopców jest to głównie nadpobudliwość, natomiast u dziewczynek przeważają trudności z koncentracją.

Jakie są potrzeby dziecka z ADHD?

Nauczycielu, miej na uwadze, że uczeń z ADHD potrzebuje:

• wspierającego środowiska: zrozumienia i akceptacji dla tego, jakie jest, koncentracji na mocnych stronach, zamiast na deficytach;

• stałości reakcji na konkretne zachowania ze strony wszystkich dorosłych;

• regularnego rytmu dnia i powtarzalnego schematu zajęć lekcyjnych;

• jasnych poleceń, bez używania pojęć abstrakcyjnych;

• dzielenia większych zadań na mniejsze etapy, instrukcji krok po kroku;

• powtarzania najważniejszych informacji, zwracania uwagi na to, co trzeba zanotować, np. zadanie domowe, termin zbliżającego się sprawdzianu, lista rzeczy, które trzeba przynieść na kolejne zajęcia.

Praktyczne wskazówki dla nauczycieli

• Jasno wyrażaj swoje oczekiwania względem zachowania dziecka. Jeśli uczeń, zamiast wykonywać zadanie, chodzi po klasie, miej na uwadze, że nie wystarczy sama prośba o to, by usiadł w ławce, a konieczne będzie dodanie polecenia, aby dziecko zajęło się zadaniem.
• Powstrzymuj się od zwracania uczniowi uwagi w sytuacji, gdy nie jest to konieczne, np. gdy wierci się lub upuści przedmiot, ale nie przeszkadza, ani nie zagraża to bezpieczeństwu innych dzieci.
• Powtarzaj informacje do zapamiętania/zanotowania.
• Sprawdzaj, czy uczeń notuje, czy zapisuje zadania domowe.
• Ograniczaj bodźce zewnętrzne – nie sadzaj ucznia przy oknie, w pobliżu portretów patrona szkoły lub obok źródła dźwięku, np. głośnika.
• Współpracuj z rodzicami ucznia, spotykaj się z nimi regularnie, ale niezbyt często.

Podsumowanie

Uczeń nieneurotypowy potrzebuje zrozumienia, wspierającej przestrzeni oraz dostosowania metod dydaktycznych i wymagań edukacyjnych. Pracę z uczniem posiadającym diagnozę ADHD warto zacząć od zrozumienia specyfiki tego zaburzenia. Należy pamiętać, że rolą wychowawcy/nauczyciela jest prowadzenie zajęć lekcyjnych w taki sposób, aby umożliwić dzieciom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym ze zdiagnozowanym ADHD, uczestnictwo na równi z pozostałymi uczniami. Dostosowanie to obejmować może m.in. jasne komunikaty, czytelnie wyrażające oczekiwania wobec ucznia oraz wielokrotnie powtarzanie kluczowych informacji.