Włączające zajęcia edukacyjne – jak stworzyć dostępną dla wszystkich uczniów przestrzeń do nauki?

Inkluzja (włączenie) opiera się na przekonaniu, że wszyscy uczniowie, w tym dzieci niepełnosprawne, bez względu na rodzaj i stopień niepełnosprawności, powinni mieć równy dostęp do edukacji ogólnej. Zrywa ona zatem z założeniami dualnego systemu edukacji, w którym dzieci niepełnosprawne były oddzielane od sprawnych i umieszczane w szkołach specjalnych. Szkoły i klasy włączające wspierają różnorodne potrzeby edukacyjne, społeczne i emocjonalne WSZYSTKICH uczniów. 

Edukacja inkluzyjna – korzyści

Wspólna nauka dzieci zdrowych i niepełnosprawnych wiąże się z obopólnymi korzyściami. Przede wszystkim pomaga przełamywać stereotypy na temat niepełnosprawności – dzieci zdrowe, ucząc się w klasach z niepełnosprawnymi rówieśnikami, nierzadko dostrzegają, że w gruncie rzeczy mają z nimi wiele wspólnego. Edukacja włączająca umożliwia zatem budowania poczucia wspólnoty i akceptacji. Dzieciom niepełnosprawnym daje natomiast możliwość szybszego rozwoju, w stosunku do tego, jaki osiągaliby w warunkach edukacji specjalnej oraz lepszej integracji społecznej.

Edukacja włączająca – założenia

Głównym założeniem edukacji włączającej jest to, że wszyscy uczniowie uczą się inaczej, jednak w oparciu o ten sam program nauki. W klasach włączających nauczyciele zapewniają uczniom instrukcje i wsparcie, które mają ułatwić im robienie postępów w nauce. Klasa włączająca pomaga stworzyć atmosferę, w której edukacja jest dostosowana do uczniów i ich stylów uczenia się. Daje im swobodę uczenia się w dowolnym stylu, takim, który najbardziej im odpowiada.

Strategie zajęć włączających

Oto wskazówki, które mogą pomóc nauczycielom uczynić prowadzone przez nich zajęcia bardziej dostępnymi:

 

• • Miej świadomość specyficznych potrzeb każdego z dzieci w klasie.

• • Zapewniaj uczniom adekwatne wsparcie.

• • Zadbaj o stworzenie przyjaznej przestrzeni do nauki.

• • Zapisuj lub wyświetlaj najważniejsze informacje, tj. kluczowe słownictwo.

• • Nie porównuj postępów jednego ucznia z progresem innego.

Przykładowe udogodnienia

Dostosowania, do jakich należy zapewnić uczniom dostęp, powinny być dopasowane odpowiednio do rodzaju ich niepełnosprawności. Mogą dotyczyć one sposobu egzaminowania, prac domowych, planu zajęć, materiałów edukacyjnych oraz rozmieszczenia uczniów w klasie. 

 

• • Dla uczniów niedowidzących i słabowidzących ogromnym ułatwieniem będzie udostępnienie pomocy dydaktycznych w formie elektronicznej. 

• • Dla tych z wadą słuchu udogodnieniem będzie zapewnienie miejsca z przodu klasy, w pobliżu nauczyciela. 

• • Z kolei dzieciom niepełnosprawnym intelektualnie w bardziej efektywnej nauce może pomóc zwiększenie ilości przerw, używanie uproszczonego języka, przydzielanie mniej rozbudowanych zadań i dzielenie tych większych na intuicyjne sekcje. 

Dzieciom niepełnosprawnym ruchowo warto umożliwić późniejsze rozpoczęcie zajęć lekcyjnych, zwłaszcza gdy potrzebują one specjalnego środka transportu. Można im także zaproponować wydłużenie czasu zdawania egzaminu lub odpowiedź ustną zamiast pisemnej. Zaleca się, aby rozwiązania w zakresie zwiększania dostępności testować indywidualnie.

Włączenie zamiast segregacji

Edukacja włączająca (inkluzyjna) to podejście oparte na przekonaniu, że wszyscy uczniowie, powinni mieć równy dostęp do edukacji ogólnej. To rozwiązanie, które zwalcza bariery oddzielające dzieci niepełnosprawne od ich zdrowych rówieśników, tworząc przestrzeń, gdzie każdy uczeń może rozwijać się zgodnie ze swoimi potrzebami i preferowanym stylem uczenia się. Dla dzieci zdrowych oznacza to możliwość zrozumienia i akceptacji niepełnosprawności, a dla dzieci niepełnosprawnych szansę na szybszy rozwój i integrację społeczną. Strategie takie jak dostosowane wsparcie i udogodnienia dopasowane do rodzaju niepełnosprawności są kluczowe w tworzeniu inkluzyjnej przestrzeni edukacyjnej.