Pomoc psychologiczno-pedagogiczna polega na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia i czynników środowiskowych wpływających na jego funkcjonowanie w szkole. Jej celem jest wspieranie potencjału rozwojowego ucznia i stwarzanie warunków do aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu szkolnym i pozaszkolnym. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana jest dzieciom i młodzieży w ramach systemu oświaty. Realizacja zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej jest jedną z podstawowych form działalności dydaktyczno-wychowawczej przedszkola, szkoły i placówki, a udzielanie takiej pomocy jest istotną częścią pracy każdego nauczyciela.
Którzy uczniowie objęci są wsparciem?
Katalog predyspozycji, których występowanie kwalifikuje ucznia do objęcia pomocą, został określony w przepisach rozporządzenia MEN w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.
Są nimi w szczególności:
- niepełnosprawność,
- niedostosowanie społeczne,
- zagrożenie niedostosowaniem społecznym,
- zaburzenia zachowania lub emocji,
- szczególne uzdolnienia,
- specyficzne trudności w uczeniu się,
- deficyty kompetencji i zaburzenia sprawności językowych,
- stan zdrowia ucznia (np. choroba przewlekła),
- sytuacje kryzysowe lub traumatyczne (np. strata bliskiej osoby, konflikt rówieśniczy, rozwód rodziców),
- niepowodzenia edukacyjne, uzyskiwanie wyników nauczania poniżej możliwości ucznia,
- zaniedbania środowiskowe związane z sytuacją bytową ucznia i jego rodziny, sposób spędzania wolnego czasu, kontakty środowiskowe ucznia,
- trudności adaptacyjne wynikające z różnic kulturowych lub związane ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związane z wcześniejszym kształceniem za granicą.
Zakres i formy pomocy określone są odpowiednio w opinii z poradni psychologiczno-pedagogicznej lub orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego. Brak opinii czy orzeczenia nie dyskwalifikuje ucznia z objęcia pomocą. W takim przypadku zespół nauczycieli i specjalistów szkolnych samodzielnie ustala zakres, w jakim uczeń wymaga wsparcia, z uwagi na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne. Określają oni również zalecane formy, sposoby i okres udzielania pomocy. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna dla ucznia bez opinii i orzeczenia udzielana jest głównie w trakcie bieżącej pracy każdego nauczyciela oraz poprzez zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów.
Kto udziela pomocy psychologiczno-pedagogicznej?
Zapewnienie uczniom adekwatnej do rozpoznanych potrzeb pomocy psychologiczno-pedagogicznej należy do kompetencji dyrektora szkoły, który:
- podejmuje decyzje dotyczące zatrudnienia nauczycieli wykonujących zadania z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w tym w szczególności psychologów, pedagogów, logopedów i doradców zawodowych;
- ustala formy udzielania tej pomocy, okres ich udzielania oraz wymiar godzin, w którym dane formy będą realizowane z konkretnym uczniem.
W udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej zaangażowani są wszyscy nauczyciele, wychowawcy oraz specjaliści szkolni, tj. psycholog, pedagog, logopeda i doradca zawodowy. Szkołę mogą wspierać w tym zakresie organizacje i instytucje, przede wszystkim ośrodki doskonalenia nauczycieli, poradnie psychologiczno-pedagogiczne oraz organizacje pozarządowe.
Jak realizowana jest pomoc?
Nauczyciele i specjaliści szkolni mają jasno skonkretyzowane zadania w zakresie udzielania pomocy. Jednym z nich jest diagnoza indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych, której dokonuje się w oparciu o określenie mocnych stron ucznia, jego predyspozycji i zainteresowań oraz określenie barier i ograniczeń utrudniających uczniowi funkcjonowanie. Działania związane z udzielaniem pomocy podejmowane są niezwłocznie po powzięciu przez wychowawcę ucznia informacji o takiej potrzebie (np. od rodzica lub specjalisty szkolnego). Udzielana pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest bezpłatna i dobrowolna. Oznacza to, że zarówno rodzic ucznia, jak i pełnoletni uczeń ma prawo odmówić jej przyjęcia.
Podsumowanie
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w ramach systemu oświaty koncentruje się na wsparciu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów. Decyzje dotyczące udzielania pomocy podejmuje wychowawca, a zaangażowani są wszyscy nauczyciele i specjaliści szkolni. Realizacja pomocy opiera się na diagnozie indywidualnych potrzeb ucznia. Korzystanie z pomocy jest dobrowolne.