Instytucje publiczne w Polsce podlegają regulacjom prawnym dotyczącym dostosowania do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Przepisy te nakładają pewne obowiązki także na biblioteki. Mimo wszechobecnej cyfryzacji i możliwości kształcenia w trybie zdalnym trudno wyobrazić sobie naukę bez zaglądania do tego miejsca. Warto poznać kluczowe formy wsparcia, jakie biblioteki i czytelnie mają do zaoferowania uczniom i studentom ze specjalnymi potrzebami. 

Dostępność dla osób z ograniczoną mobilnością

Bariery architektoniczne niejednokrotnie zupełnie wykluczają niepełnosprawnych ruchowo z osobistego korzystania z usług i zasobów bibliotek. To bardzo krzywdzące, jednak istnieją przepisy oraz różne formy dotacji dla instytucji publicznych, których zadaniem jest minimalizowanie takiego zjawiska. Nawiązuje do tego m.in. prawo budowlane, zgodnie z którego zapisami od 1 stycznia 1995 roku istnieje obowiązek dostosowania obiektów użyteczności publicznej do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Coraz więcej dzisiejszych bibliotek oferuje zatem: 

• podjazdy dla wózków inwalidzkich oraz windy, 
• szerokie korytarze i brak progów przy wejściach do pomieszczeń,
• automatycznie otwierane drzwi, 
• dostosowane toalety. 

Wszystkie wymienione udogodnienia czynią z bibliotek i czytelni miejsca przyjazne zarówno osobom z niepełnosprawnościami, jak i seniorom oraz mamom z małymi dziećmi. 

Technologia w służbie osób ze specjalnymi potrzebami 

Samo dostanie się do siedziby biblioteki to jeszcze nie wszystko. Niezbędne są również udogodnienia, które zapewnią możliwość korzystania z ich zasobów osobom z niepełnosprawnościami.  Powszechnie są już spotykane m.in. urządzenia do powiększania czcionki oraz aplikacje do czytania tekstu na głos, stworzone z myślą o użytkownikach z dysfunkcją narządu wzroku. Mając na celu ułatwienie korzystania z oferty bibliotek i czytelni osobom niedosłyszącym, wykorzystuje się natomiast pętle indukcyjne, czyli systemy wspomagania słuchu. Znacząco poprawiają one zrozumienie dźwięków tym, którzy korzystają z implantów ślimakowych czy aparatów słuchowych. 

Omawiając udogodnienia technologiczne dla osób ze szczególnymi potrzebami, które stosuje się w bibliotekach i czytelniach, należy wspomnieć także o oprogramowaniach komputerowych, wspierających osoby z ograniczoną sprawnością manualną. Mowa tu np. o klawiaturach ekranowych, systemach śledzenia ruchu gałek ocznych czy aplikacjach do sterowania komputerem za pomocą głosu. 

Biblioteki coraz większą wagę przywiązują także do gromadzenia zasobów w dostępnych formatach. 

Są to przede wszystkim:

• publikacje w alfabecie Braille’a, 
• audiobooki i e-booki, 
• opracowania z zastosowaniem prostego języka, z myślą o osobach z niepełnosprawnościami intelektualnymi. 

Przeszkolony i empatyczny personel bibliotek 

Wspomniane działania dają możliwość samodzielnego korzystania z zasobów bibliotek wszystkim, bez względu na poziom sprawności. Należy jednak nadmienić, że bardzo cennym wsparciem jest także sam personel tych placówek. Biorący regularny udział szkoleniach zespół, służy pomocą w procesie wyszukiwania informacji oraz wypożyczania publikacji. Buduje także pozytywny wizerunek bibliotek jako miejsc przyjaznych dla wszystkich oraz zachęca do udziału w organizowanych tam wydarzeniach, takich jak konkursy, spotkania z autorami czy wystawy.