Główny Urząd Statystyczny (GUS) prowadzi badanie dotyczące dostępności obiektów i usług publicznych w Polsce. Celem tego działania jest ocena stopnia eliminacji barier architektonicznych, cyfrowych oraz informacyjno-komunikacyjnych. Dzięki zebranym danym można monitorować postępy w dostosowywaniu przestrzeni publicznej do potrzeb osób ze szczególnymi wymaganiami, w tym osób z niepełnosprawnościami, seniorów i rodzin z małymi dziećmi.
Podstawa prawna obowiązku raportowania
Obowiązek składania raportów wynika z art. 11 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz.U. 2022 poz. 2240, z późn. zm.). Przepisy tej ustawy określają minimalne standardy dostępności, jakie muszą spełniać podmioty publiczne, oraz nakładają obowiązek cyklicznego raportowania ich realizacji.
Kogo dotyczy obowiązek raportowania?
Raportowanie dostępności obejmuje ponad 65 tysięcy podmiotów publicznych w Polsce, takich jak:
- urzędy administracji rządowej i samorządowej;
- publiczne uczelnie, szkoły, przedszkola, żłobki;
- szpitale i domy pomocy społecznej;
- państwowe i samorządowe instytucje kultury;
- służby publiczne tj. policja, straż pożarna;
- inne jednostki sektora publicznego.
Każdy podmiot publiczny z numerem REGON, który został ujęty w katalogu GUS, ma obowiązek składania raportu. Instytucje bez REGON również podlegają obowiązkowi raportowania, ale muszą przesłać dokumentację drogą mailową do Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej.
Do kiedy najbliższy termin?
Raporty są składane co 4 lata. Najbliższy termin na złożenie aktualnego raportu przypada do 31 marca 2025 roku. Jest to kluczowy moment, ponieważ raportowanie pozwoli ocenić stopień dostosowania przestrzeni publicznej od czasu ostatniego badania przeprowadzonego w 2021 roku.
Jaki okres obejmuje aktualny raport?
Raport, który należy złożyć do 31 marca 2025 roku, obejmuje okres od 2 stycznia 2021 roku do 1 stycznia 2025 roku.
Podmioty nowo powstałe, które rozpoczęły działalność po 2 stycznia 2021 r., składają raport za czas swojego istnienia. Natomiast jednostki utworzone po 1 stycznia 2025 roku są zwolnione z obowiązku raportowania.
Jak składać raport?
Podmioty posiadające numer REGON
Instytucje posiadające numer REGON składają raport poprzez Portal Sprawozdawczy GUS. Każdy uprawniony podmiot otrzymał stosowne informacje oraz instrukcje w grudniu 2024 roku.
Podmioty bez numeru REGON
Podmioty, które nie posiadają numeru REGON, muszą pobrać właściwy formularz ze strony dostepnosc.gov.pl, wypełnić go i przesłać e-mailem do Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej.
Ponadto zgodnie z przepisami, raport o dostępności powinien być opublikowany na stronie Biuletynu Informacji Publicznej (BIP) danej instytucji. Jeśli instytucja nie prowadzi BIP, raport należy umieścić na jej oficjalnej stronie internetowej.
Jakie informacje zawiera raport?
Każdy raport musi zawierać szczegółowe informacje na temat trzech kluczowych obszarów dostępności:
- Dostępność architektoniczna – analiza barier fizycznych w budynkach i przestrzeniach publicznych oraz ich eliminacja.
- Dostępność cyfrowa – ocena dostosowania stron internetowych i aplikacji mobilnych do standardów dostępności.
- Dostępność informacyjno-komunikacyjna – ułatwienia w zakresie komunikacji, np. dostępność tłumaczy migowych, oznaczenia dla osób niewidomych.
Dodatkowo raport powinien zawierać informacje o:
- przypadkach zapewnienia dostępu alternatywnego (np. usługi asystenckie, tłumaczenie na język migowy),
- liczbie zgłoszonych wniosków i żądań zapewnienia dostępności,
- ilości skarg dotyczących braku dostępności.
Podsumowanie
Raportowanie dostępności to ważny obowiązek instytucji publicznych, który pozwala ocenić stopień eliminacji barier i planować dalsze działania. Termin składania raportu mija 31 marca 2025 roku, a dokument powinien być złożony elektronicznie poprzez Portal Sprawozdawczy GUS lub e-mailem do ministerstwa (dla jednostek bez REGON). Następnie raport musi zostać opublikowany na stronie BIP lub oficjalnej stronie internetowej instytucji.